‘Dat het misgaat in de zorg komt doordat we alleen aan symptoom-bestrijding doen’
Veel Nederlanders op spreekuur
Twee dagen per week werkt Michelle als huisarts in IJsselmonde en ze is actief bij een laagdrempelige huisartsenpost. “Ja, we doen wel ook triage, maar veel mensen hebben bijvoorbeeld geen huisarts meer of zijn onverzekerd. Ze ervaren hoge barrières bij sommige andere huisartsenposten, die te veel tijd besteden aan het afhouden van mensen of het voeren van lange telefoongesprekken. Wij doen het anders en laten mensen sneller komen, want als je dingen eerder ziet kun je hen ook beter behandelen. Mensen willen bovendien graag gehoord en gezien worden, dan voelen ze zich veel meer geholpen. Dat is soms belangrijker dan de medische klacht op zich en werkt ook preventief.” Even later: “Wat ik op Zuid zie beginnen aan problemen, zie ik hier een beetje eindigen en die twee komen steeds dichter bij elkaar. Ik heb nu het idee dat ik mijn patiënten van Zuid ook hier zou kunnen treffen. Er is een enorme overlapping, ook doordat dakloosheid een steeds groter probleem wordt, waardoor mensen ook sneller onverzekerd raken en op plekken als de Pauluskerk terechtkomen.” Het zijn allang niet meer mensen met een andere etnische achtergrond. “Het waren toen ik hier begon vooral ongedocumenteerden, toen kwamen de arbeidsmigranten erbij en nu zie ik wel echt veel Nederlanders op mijn spreekuur. Echt zorgelijk.”
Straatarts
van tongerloo
Michelle
Straatarts Michelle van Tongerloo wint in mei 2023 de Ab Harrewijn prijs 2023. Volgens de jury ‘omdat zij met de poten midden in de modder van onze welvarende maatschappij staat en erin slaagt met onorthodoxe middelen mensen te mobiliseren. Zo krijgen de afgehaakten een gezicht en worden hun directe problemen aangepakt. De actie gaat altijd gepaard met een luide aanklacht tegen instanties en overheden die gaten laten vallen in de dienstverlening aan burgers. Dit onvoorwaardelijke engagement met de ongeziene en ongehoorde onderkant van onze samenleving heeft de jury overtuigd.” Die bevlogen arts spreek ik enkele weken later in de Pauluskerk in Rotterdam, waar zij dak- en thuislozen, verslaafden en mensen zonder geldige verblijfspapieren – de ongedocumenteerden – tot haar patiënten rekent.
Daklozen
Over daklozen hebben we het nog niet gehad en over hen wil Michelle graag praten. Op het moment dat ons gesprek plaatsheeft overweegt de gemeente Rotterdam de helft van de dagopvang voor daklozen te sluiten wegens bezuinigingen. “Dat is voor mij onbegrijpelijk, na alle ophef van afgelopen jaar over al die buitenslapers.” Mensen dus die geen dak boven hun hoofd hebben, onvindbaar zijn voor de hulpverlening en kampen met steeds grotere problemen. Uiteindelijk kost dat de maatschappij meer dan het bieden van dagopvang. Michelle: “Het is zo duur om te falen in menselijkheid. De mensen die hier dakloos zijn worden per definitie allemaal superziek. Een collega-veldwerker had een patiënt die op straat terecht was gekomen en van alles ging gebruiken. Uiteindelijk nam hij heroïne, kreeg ontstoken hartkleppen en daardoor een halfzijdige verlamming. Dat kostte ongeveer een ton. De oplossing is zo simpel: geef ze gewoon een bedje.” Ten slotte constateert ze dat Rotterdam steeds meer een plek wordt voor mensen die het kunnen betalen. “Ze maken de stad zo onaantrekkelijk mogelijk voor daklozen”, zegt Michelle van Tongerloo. Aan de overkant van de Pauluskerk staan bankjes met verhoginkjes zodat daklozen er niet kunnen liggen. Om maar wat te noemen. “Wat ik ook met enige regelmaat heb is dat patiënten in het ziekenhuis worden opgeknapt en als ze herstellen weer worden ontslagen naar de straat. Dan moeten we ze vier dagen later natuurlijk weer naar het ziekenhuis sturen.” Onder hen ook de ongedocumenteerden die, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn voor uitzetting, vaak lang wachten vooraleer ze naar de dokter gaan, meestal als het al echt ernstig is.
Michelle strijdt voor meer samenwerking tussen instanties en overheden, zodat een einde kan worden gemaakt aan het huidige systeem “dat geld en regels boven mensen stelt en instanties machteloos maakt. We zijn in een samenleving terechtgekomen, waarin de geest rondwaart dat je sterk moet zijn, voor jezelf moet zorgen en vooral je eigen ding moet najagen. Maar juist in dit systeem vallen mensen, die duur en complex zijn, buiten de boot. De kwetsbaarste mensen lijden het meest onder dit keiharde en rigide systeem."
Het ligt ook een beetje aan twaalf jaar Mark Rutte, zegt Michelle. “Een rare periode, met dat hele neoliberale marktdenken is een maatschappij gecreëerd waarin je vooral sterk moet zijn. Wanneer je zwak bent heb je pech. Dat is met name de rare periode, maar ik denk ook niet dat die periode echt gaat veranderen. Ik heb daarbij mee hoop op een revolutie dan een nieuwe, frisse, politieke sociale wind. In mijn ideale maatschappij zou een wat socialere wind fijn zijn, want nu hebben we te maken met een opeenstapeling van problemen die, denk ik, het gevolg zijn van het feit dat we onszelf en de aarde uitputten. Als we zo doorgaan stort alles in. Ik word wel steeds dystopischer. Dat idee is versterkt door de beantwoording van minister Kuipers.” Toch denkt Michelle dat de aarde ons overleeft en dat is inmiddels haar ‘comfortgevoel’. “Je ziet wel meer sociale tegenbewegingen, maar het zijn wel druppels op de gloeiende plaat. Ik spreek ook wel bewust voor studenten. Ik ben blij verrast door het engagement dat zij hebben, maar dat zijn dan misschien wel de studenten die op lezingen van mij afkomen.”
‘Minister worden? Verschrikkelijk!’
Het is haar vaker gevraagd, maar Michelle wil geen minister van Volksgezondheid zijn. “Dat lijkt me echt verschrikkelijk. Ik heb heel veel energie, maar als ik de politiek zoals die nu werkt in ga, denk ik dat ik echt depressief word. Ik zou trouwens sowieso in de oppositie belanden. Doordat ik ook een beetje politiek gedesillusioneerd ben, geloof ik zeker dat ik hier meer het verschil kan maken dan in de politiek. Het is gewoon leuker met mensen te werken en gewoon met m'n poten in de modder te staan.” Ze is rebels, komt in opstand tegen onrechtvaardige regels – en haalt daarmee geregeld het nieuws – en doet meer voor haar patiënten dan hen alleen maar medisch advies geven. Ze heeft daarnaast via LinkedIn al geregeld financiële hulp voor haar patiënten gevraagd. Om dat geven te vergemakkelijken en te professionaliseren, heeft ze samen met anderen de stichting Hoe kan ik je helpen? opgericht. Doneren kan via de website van de stichting, Lekkergeven.nl. “Wat ik al informeel deed, neemt de stichting over. Als mensen armoedeproblematiek hebben, op een andere manier ondersteuning nodig hebben of vastlopen in hun leven, kunnen we die hulp straks via de stichting aanbieden. Leuk is dat nu ook patiënten van mijn praktijk op Rotterdam-Zuid ook gaan doneren voor mijn patiënten als straatarts. Een paar euro, maar ze hebben niet veel geld, dus dat vind ik schattig, want sommige mensen met geld worden vaak nog hebzuchtiger.”
Michelle van Tongerloo woont als kind het liefst bij haar moeder in de arme Nijmeegse wijk Dukenburg. Haar vader, ook arts, resideert dan al sinds haar geboorte in een villawijk aan de andere kant van de stad. Doordat ze al vroeg de verschillen ervaart die er wat welvaart betreft in de samenleving zijn, zou je denken dat Michelle daardoor haar sociale gevoel heeft ontwikkeld en mensen wil helpen. “Wat of wie je wordt heeft met allerlei toevalligheden te maken. Ik denk dat mijn achtergrond en opvoeding een rol hebben gespeeld, ik heb die kloof gezien en meegemaakt, maar als kind ben je je daarvan niet zo bewust. Dat is een ontwikkeling, waarbij ook meespeelt dat ik graag lees, geïnteresseerd ben in wat er in de wereld gebeurt, verantwoordelijkheidsgevoel heb, nieuwsgierig ben en me zorgen maak over dingen. Het gaat niet alleen om wat ik als kind heb ervaren.” Michelle wil eerst naar de kunstacademie. Haar bezieling komt later en in 2016 studeert ze af als huisarts. “Ik heb eerst even in Vlaardingen als straatarts gewerkt, maar ben daar ontslagen. Letterlijk de dag erna ben ik gevraagd in de Pauluskerk te komen werken.” Verder is zij huisarts in Rotterdam-IJsselmonde en werkt ze op een laagdrempelige huisartsenpost.
‘Geef daklozen een bedje, dat voorkomt veel ellende’
‘Wat misgaat in de zorg’
Tienminutengesprekjes vindt huisarts Michelle uit den boze. “Je kunt iemand niet helpen als je klachten niet in een bredere context plaatst. Dat het de hele tijd misgaat in de zorg komt doordat we alleen aan symptoombestrijding en pleisters plakken doen.” Ze refereert aan een gesprek dat ze net voor het interview had in haar spreekkamer in de Pauluskerk. Door er de tijd voor te nemen en te vragen of de kortademige dame in kwestie net een enorme vliegreis heeft gemaakt komt Michelle erachter dat de vrouw mogelijk een longembolie heeft, terwijl ze anders niet veel achter die kortademigheid zou hebben gezocht. Ze regelt dat de vrouw wordt behandeld. “Investeren in mensen krijg je dubbel en dwars terug. Het draait om interesse en bezorgdheid, maar ook oprechte nieuwsgierigheid.” Kortom: Michelle is een heel aardig mens, die zich echt betrokken voelt bij haar patiënten. Tegelijk is ze heel kritisch op het systeem en kan ze als geen ander verwoorden wat haar dwarszit en waarom mensen niet geholpen worden zoals ze geholpen zouden moeten worden. Ook in haar blogs maakt ze inzichtelijk wat misgaat en waarom mensen door het vangnet vallen. Het eerst in de Pauluskerk. “Het helpt om dat te concreet te vertalen naar een casus en daarover te schrijven, zodat mensen het beter snappen dan wanneer ze een wollige beleidstekst lezen die niemand boeit.”
“Het gaat niet alleen maar slecht in Nederland. Hier kunnen we onverzekerden helpen, terwijl ze dat in Brazilië bijvoorbeeld wel kunnen vergeten. Maar door de marktwerking zijn we wel anders naar patiënten gaan kijken. Geld wordt steeds belangrijker, terwijl ik vooral onverzekerde mensen zie.” Artsen krijgen een vergoeding als ze deze ongedocumenteerden helpen, maar velen weten dat niet en weigeren die patiënten. Michelle behandelt hen wel, maar begrijpt waarom sommige collega’s het ‘te veel gedoe en te moeilijk’ vinden. “Ze krijgen hun geld vaak laat of soms niet. En ze moeten hun vergoeding per post aanvragen. Dat moet van het ministerie, maar wie doet tegenwoordig nog een brief in een envelop op de post?” Erger vindt ze het als de overheid haar boekje te buiten gaat, zoals eind 2022 in Rotterdam. De gemeente verzoekt haar persoonlijke informatie te leveren over een patiënt die hiv heeft, incontinent is en veel bloed verliest tijdens de menstruatie. De reden: de vrouw heeft als bijzondere bijstand een warmtetoeslag van 500 euro aangevraagd, “maar”, schrijft Michelle begin dit jaar op twitter, “wat is de relatie tussen hiv en de verwarming aanzetten? Ik vind het absurd dat dit gebeurt. Ik heb me als arts aan beroepsgeheim te houden, ook tegenover andere artsen als dat niet in het belang van de patiënt is. Ze hadden kunnen bellen: heeft deze patiënt recht op warmtetoeslag? Dan had ik ja of nee kunnen zeggen. Maar de gemeente vindt dat dit allemaal gewoon mag, omdat mijn patiënt zelf het verzoek tot bijzondere bijstand had ingediend.” De SP heeft in de Kamer vragen gesteld over deze ‘zeer verontrustende draad’. Nu zegt Michelle: “Niemand snapt dat dit mag. Iedereen maakt zich er druk over en vindt het schandalig, maar het slechte nieuws is dat dit gewoon blijft bestaan. De beantwoording door minister Kuipers was tenenkrommend, hij had het alleen over de juiste verankering van de regels. Heeft hij niks geleerd van de toeslagenaffaire? Die man is nota bene arts. Dat het mag van de wet, ook als is het volgens hem wat vervelend, strookt niet met het andere gevoel van rechtvaardigheid dat is ontstaan in deze tijd waarin de kloof tussen burgers en politiek. Hij had moeten zeggen: ‘Ja, het mag volgens de regels, maar we gaan kijken wat we eraan kunnen doen om in de toekomst dit soort dingen niet meer te laten gebeuren. Dat dit niet is gezegd vind ik vrij schokkend.”
Terug naar boven
Onderwerpen
Gezondheid, Gezondheidszorg, Overheid, Mens en Maatschappij, Mentale gezondheid
Dit artikel verscheen in Academy Magazine 2024,
bekijk alle artikelen uit ACADEMY Magazine 2024 via onderstaand menu.
gezondheidszorg
Dit artikel verscheen in Academy Magazine 2024,
bekijk alle artikelen uit ACADEMY Magazine 2024 via onderstaand menu.
Onderwerpen
Gezondheid, Gezondheidszorg, Overheid, Mens en Maatschappij, Mentale gezondheid
Daklozen
Over daklozen hebben we het nog niet gehad en over hen wil Michelle graag praten. Op het moment dat ons gesprek plaatsheeft overweegt de gemeente Rotterdam de helft van de dagopvang voor daklozen te sluiten wegens bezuinigingen. “Dat is voor mij onbegrijpelijk, na alle ophef van afgelopen jaar over al die buitenslapers.” Mensen dus die geen dak boven hun hoofd hebben, onvindbaar zijn voor de hulpverlening en kampen met steeds grotere problemen. Uiteindelijk kost dat de maatschappij meer dan het bieden van dagopvang. Michelle: “Het is zo duur om te falen in menselijkheid. De mensen die hier dakloos zijn worden per definitie allemaal superziek. Een collega-veldwerker had een patiënt die op straat terecht was gekomen en van alles ging gebruiken. Uiteindelijk nam hij heroïne, kreeg ontstoken hartkleppen en daardoor een halfzijdige verlamming. Dat kostte ongeveer een ton. De oplossing is zo simpel: geef ze gewoon een bedje.” Ten slotte constateert ze dat Rotterdam steeds meer een plek wordt voor mensen die het kunnen betalen. “Ze maken de stad zo onaantrekkelijk mogelijk voor daklozen”, zegt Michelle van Tongerloo. Aan de overkant van de Pauluskerk staan bankjes met verhoginkjes zodat daklozen er niet kunnen liggen. Om maar wat te noemen. “Wat ik ook met enige regelmaat heb is dat patiënten in het ziekenhuis worden opgeknapt en als ze herstellen weer worden ontslagen naar de straat. Dan moeten we ze vier dagen later natuurlijk weer naar het ziekenhuis sturen.” Onder hen ook de ongedocumenteerden die, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn voor uitzetting, vaak lang wachten vooraleer ze naar de dokter gaan, meestal als het al echt ernstig is.
Michelle strijdt voor meer samenwerking tussen instanties en overheden, zodat een einde kan worden gemaakt aan het huidige systeem “dat geld en regels boven mensen stelt en instanties machteloos maakt. We zijn in een samenleving terechtgekomen, waarin de geest rondwaart dat je sterk moet zijn, voor jezelf moet zorgen en vooral je eigen ding moet najagen. Maar juist in dit systeem vallen mensen, die duur en complex zijn, buiten de boot. De kwetsbaarste mensen lijden het meest onder dit keiharde en rigide systeem."
‘Dat het misgaat in de zorg komt doordat we alleen aan symptoom-bestrijding doen’
Het ligt ook een beetje aan twaalf jaar Mark Rutte, zegt Michelle. “Een rare periode, met dat hele neoliberale marktdenken is een maatschappij gecreëerd waarin je vooral sterk moet zijn. Wanneer je zwak bent heb je pech. Dat is met name de rare periode, maar ik denk ook niet dat die periode echt gaat veranderen. Ik heb daarbij mee hoop op een revolutie dan een nieuwe, frisse, politieke sociale wind. In mijn ideale maatschappij zou een wat socialere wind fijn zijn, want nu hebben we te maken met een opeenstapeling van problemen die, denk ik, het gevolg zijn van het feit dat we onszelf en de aarde uitputten. Als we zo doorgaan stort alles in. Ik word wel steeds dystopischer. Dat idee is versterkt door de beantwoording van minister Kuipers.” Toch denkt Michelle dat de aarde ons overleeft en dat is inmiddels haar ‘comfortgevoel’. “Je ziet wel meer sociale tegenbewegingen, maar het zijn wel druppels op de gloeiende plaat. Ik spreek ook wel bewust voor studenten. Ik ben blij verrast door het engagement dat zij hebben, maar dat zijn dan misschien wel de studenten die op lezingen van mij afkomen.”
‘Minister worden? Verschrikkelijk!’
Het is haar vaker gevraagd, maar Michelle wil geen minister van Volksgezondheid zijn. “Dat lijkt me echt verschrikkelijk. Ik heb heel veel energie, maar als ik de politiek zoals die nu werkt in ga, denk ik dat ik echt depressief word. Ik zou trouwens sowieso in de oppositie belanden. Doordat ik ook een beetje politiek gedesillusioneerd ben, geloof ik zeker dat ik hier meer het verschil kan maken dan in de politiek. Het is gewoon leuker met mensen te werken en gewoon met m'n poten in de modder te staan.” Ze is rebels, komt in opstand tegen onrechtvaardige regels – en haalt daarmee geregeld het nieuws – en doet meer voor haar patiënten dan hen alleen maar medisch advies geven. Ze heeft daarnaast via LinkedIn al geregeld financiële hulp voor haar patiënten gevraagd. Om dat geven te vergemakkelijken en te professionaliseren, heeft ze samen met anderen de stichting Hoe kan ik je helpen? opgericht. Doneren kan via de website van de stichting, Lekkergeven.nl. “Wat ik al informeel deed, neemt de stichting over. Als mensen armoedeproblematiek hebben, op een andere manier ondersteuning nodig hebben of vastlopen in hun leven, kunnen we die hulp straks via de stichting aanbieden. Leuk is dat nu ook patiënten van mijn praktijk op Rotterdam-Zuid ook gaan doneren voor mijn patiënten als straatarts. Een paar euro, maar ze hebben niet veel geld, dus dat vind ik schattig, want sommige mensen met geld worden vaak nog hebzuchtiger.”
Veel Nederlanders op spreekuur
Twee dagen per week werkt Michelle als huisarts in IJsselmonde en ze is actief bij een laagdrempelige huisartsenpost. “Ja, we doen wel ook triage, maar veel mensen hebben bijvoorbeeld geen huisarts meer of zijn onverzekerd. Ze ervaren hoge barrières bij sommige andere huisartsenposten, die te veel tijd besteden aan het afhouden van mensen of het voeren van lange telefoongesprekken. Wij doen het anders en laten mensen sneller komen, want als je dingen eerder ziet kun je hen ook beter behandelen. Mensen willen bovendien graag gehoord en gezien worden, dan voelen ze zich veel meer geholpen. Dat is soms belangrijker dan de medische klacht op zich en werkt ook preventief.” Even later: “Wat ik op Zuid zie beginnen aan problemen, zie ik hier een beetje eindigen en die twee komen steeds dichter bij elkaar. Ik heb nu het idee dat ik mijn patiënten van Zuid ook hier zou kunnen treffen. Er is een enorme overlapping, ook doordat dakloosheid een steeds groter probleem wordt, waardoor mensen ook sneller onverzekerd raken en op plekken als de Pauluskerk terechtkomen.” Het zijn allang niet meer mensen met een andere etnische achtergrond. “Het waren toen ik hier begon vooral ongedocumenteerden, toen kwamen de arbeidsmigranten erbij en nu zie ik wel echt veel Nederlanders op mijn spreekuur. Echt zorgelijk.”
‘Wat misgaat in de zorg’
Tienminutengesprekjes vindt huisarts Michelle uit den boze. “Je kunt iemand niet helpen als je klachten niet in een bredere context plaatst. Dat het de hele tijd misgaat in de zorg komt doordat we alleen aan symptoombestrijding en pleisters plakken doen.” Ze refereert aan een gesprek dat ze net voor het interview had in haar spreekkamer in de Pauluskerk. Door er de tijd voor te nemen en te vragen of de kortademige dame in kwestie net een enorme vliegreis heeft gemaakt komt Michelle erachter dat de vrouw mogelijk een longembolie heeft, terwijl ze anders niet veel achter die kortademigheid zou hebben gezocht. Ze regelt dat de vrouw wordt behandeld. “Investeren in mensen krijg je dubbel en dwars terug. Het draait om interesse en bezorgdheid, maar ook oprechte nieuwsgierigheid.” Kortom: Michelle is een heel aardig mens, die zich echt betrokken voelt bij haar patiënten. Tegelijk is ze heel kritisch op het systeem en kan ze als geen ander verwoorden wat haar dwarszit en waarom mensen niet geholpen worden zoals ze geholpen zouden moeten worden. Ook in haar blogs maakt ze inzichtelijk wat misgaat en waarom mensen door het vangnet vallen. Het eerst in de Pauluskerk. “Het helpt om dat te concreet te vertalen naar een casus en daarover te schrijven, zodat mensen het beter snappen dan wanneer ze een wollige beleidstekst lezen die niemand boeit.”
“Het gaat niet alleen maar slecht in Nederland. Hier kunnen we onverzekerden helpen, terwijl ze dat in Brazilië bijvoorbeeld wel kunnen vergeten. Maar door de marktwerking zijn we wel anders naar patiënten gaan kijken. Geld wordt steeds belangrijker, terwijl ik vooral onverzekerde mensen zie.” Artsen krijgen een vergoeding als ze deze ongedocumenteerden helpen, maar velen weten dat niet en weigeren die patiënten. Michelle behandelt hen wel, maar begrijpt waarom sommige collega’s het ‘te veel gedoe en te moeilijk’ vinden. “Ze krijgen hun geld vaak laat of soms niet. En ze moeten hun vergoeding per post aanvragen. Dat moet van het ministerie, maar wie doet tegenwoordig nog een brief in een envelop op de post?” Erger vindt ze het als de overheid haar boekje te buiten gaat, zoals eind 2022 in Rotterdam. De gemeente verzoekt haar persoonlijke informatie te leveren over een patiënt die hiv heeft, incontinent is en veel bloed verliest tijdens de menstruatie. De reden: de vrouw heeft als bijzondere bijstand een warmtetoeslag van 500 euro aangevraagd, “maar”, schrijft Michelle begin dit jaar op twitter, “wat is de relatie tussen hiv en de verwarming aanzetten? Ik vind het absurd dat dit gebeurt. Ik heb me als arts aan beroepsgeheim te houden, ook tegenover andere artsen als dat niet in het belang van de patiënt is. Ze hadden kunnen bellen: heeft deze patiënt recht op warmtetoeslag? Dan had ik ja of nee kunnen zeggen. Maar de gemeente vindt dat dit allemaal gewoon mag, omdat mijn patiënt zelf het verzoek tot bijzondere bijstand had ingediend.” De SP heeft in de Kamer vragen gesteld over deze ‘zeer verontrustende draad’. Nu zegt Michelle: “Niemand snapt dat dit mag. Iedereen maakt zich er druk over en vindt het schandalig, maar het slechte nieuws is dat dit gewoon blijft bestaan. De beantwoording door minister Kuipers was tenenkrommend, hij had het alleen over de juiste verankering van de regels. Heeft hij niks geleerd van de toeslagenaffaire? Die man is nota bene arts. Dat het mag van de wet, ook als is het volgens hem wat vervelend, strookt niet met het andere gevoel van rechtvaardigheid dat is ontstaan in deze tijd waarin de kloof tussen burgers en politiek. Hij had moeten zeggen: ‘Ja, het mag volgens de regels, maar we gaan kijken wat we eraan kunnen doen om in de toekomst dit soort dingen niet meer te laten gebeuren. Dat dit niet is gezegd vind ik vrij schokkend.”
Straatarts Michelle van Tongerloo wint in mei 2023 de Ab Harrewijn prijs 2023. Volgens de jury ‘omdat zij met de poten midden in de modder van onze welvarende maatschappij staat en erin slaagt met onorthodoxe middelen mensen te mobiliseren. Zo krijgen de afgehaakten een gezicht en worden hun directe problemen aangepakt. De actie gaat altijd gepaard met een luide aanklacht tegen instanties en overheden die gaten laten vallen in de dienstverlening aan burgers. Dit onvoorwaardelijke engagement met de ongeziene en ongehoorde onderkant van onze samenleving heeft de jury overtuigd.” Die bevlogen arts spreek ik enkele weken later in de Pauluskerk in Rotterdam, waar zij dak- en thuislozen, verslaafden en mensen zonder geldige verblijfspapieren – de ongedocumenteerden – tot haar patiënten rekent.
Michelle van Tongerloo woont als kind het liefst bij haar moeder in de arme Nijmeegse wijk Dukenburg. Haar vader, ook arts, resideert dan al sinds haar geboorte in een villawijk aan de andere kant van de stad. Doordat ze al vroeg de verschillen ervaart die er wat welvaart betreft in de samenleving zijn, zou je denken dat Michelle daardoor haar sociale gevoel heeft ontwikkeld en mensen wil helpen. “Wat of wie je wordt heeft met allerlei toevalligheden te maken. Ik denk dat mijn achtergrond en opvoeding een rol hebben gespeeld, ik heb die kloof gezien en meegemaakt, maar als kind ben je je daarvan niet zo bewust. Dat is een ontwikkeling, waarbij ook meespeelt dat ik graag lees, geïnteresseerd ben in wat er in de wereld gebeurt, verantwoordelijkheidsgevoel heb, nieuwsgierig ben en me zorgen maak over dingen. Het gaat niet alleen om wat ik als kind heb ervaren.” Michelle wil eerst naar de kunstacademie. Haar bezieling komt later en in 2016 studeert ze af als huisarts. “Ik heb eerst even in Vlaardingen als straatarts gewerkt, maar ben daar ontslagen. Letterlijk de dag erna ben ik gevraagd in de Pauluskerk te komen werken.” Verder is zij huisarts in Rotterdam-IJsselmonde en werkt ze op een laagdrempelige huisartsenpost.
Straatarts
van tongerloo
Michelle
‘Geef daklozen een bedje, dat voorkomt veel ellende’
gezondheidszorg