Onderwerpen
Communicatie en Media, Gezondheidszorg, Leiderschap & strategie, Trendwatchers en Trends
Dit artikel verscheen in Academy Magazine 2024,
bekijk alle artikelen uit ACADEMY Magazine 2024 via onderstaand menu.
Door Jacques Geluk | Fotografie © Govert de Roos
Volgens hem ziet 2030 eruit als de piek van de pandemie, toen is gesproken over code zwart in de zorg. “Als wij nu niet adequaat reageren en stappen zetten, dan hebben we in 2030 wat we in de pandemie in een tijdelijke variant hadden: een permanente staat van een zorginfarct.” Hij is ook bezorgd: “Ik merk dat de urgentie is weggezakt en dat het nog niet helemaal helder is. Mijn verhaal gaat dus heel erg over het feit dat de gezondheidszorg een loodgieters-
probleem heeft: we zijn in staat pleisters te plakken en gaatjes in de muur te dichten, maar eigenlijk moet iemand naar de kelder lopen om die kraan dicht te draaien. Dus gaat het heel erg over preventie. Hoe kunnen we voorkomen dat iemand ziek wordt, in plaats van dat we aan de achterkant iets op gaan lossen wat ontstaan is? Bijvoor-beeld door rekening te houden met de leefstijl, de achtergrond en het DNA van mensen.”
De pandemie als katalysator
“Tijdens de pandemie, die ik achteraf zie als katalysator, moesten we in één keer aan de slag met bijvoorbeeld videoconsultatie en gesprekken en meten op afstand. Gedacht werd dat veel daarvan zou blijven, maar we zijn meer teruggevallen op het oude dan we in eerste instantie hadden aangenomen. Dat heeft ook voordelen. Wat nu blijkt, is dat bestuurskamers en ICT-bazen proberen dingen die met houtje-touwtje aan elkaar geknoopt waren in een panieksituatie nu goed en adequaat te implementeren. En goed te regelen. We zijn steeds meer in een digitale maatschappij terechtgekomen. Tijdens mijn lezingen laat ik duidelijk zien wat op de kortere termijn – ik ben geen futurist die naar vergezichten kijkt – op ons afkomt. Met mijn benen in de klei wil ik de zorg op dagbasis laten zien hoe ze stap voor stap verder komen.” Lucien ziet innovatiecommissies, -clubjes en -centra ontstaan in ziekenhuizen en bij zorgverzekeraars. Hij is daar blij mee, omdat daardoor “een soort onderstroom ontstaat die openstaat voor veranderingen en die verkent en uitprobeert.”
“Dit is exact waarover het gaat. Ons zorgstelsel staat nu enorm onder druk. Dat wordt alleen maar erger. Over tien, vijftien jaar is de zorgvraag verdubbeld en het aantal mensen dat in de zorg wil werken afgenomen. Dat moeten we dus slim oplossen en technologie is daarbij belangrijk. Hoe faciliteren we dat? Het gaat helemaal over veranderkunde en transformatie binnen organisaties. Daarbij hoort dat bedrijven uit niet-aanpalende bedrijfstakken zich melden die daar onderdeel van willen zijn.” Dat zijn volgens Lucien Engelen, onder andere eigenaar van Transform.Health en mondiaal strateeg digitale gezondheid bij Deloitte’s Center for the Edge, sterbedrijven als Vodafone Group (VK) die een bepaalde rol hebben en/of zien in de gezondheidszorg. Die is ook weggelegd voor organisaties als Apple of Amazon. “Maar dat is voor veel zorgwerkers, mensen die in brede zin in de zorg werken en ook beleidsmakers nog steeds heel lastig om te snappen en accepteren.”
Veel mensen kunnen of willen het persoonlijke in de zorg niet missen, moeten er niet aan denken dat er een robot aan hun bed komt om een glas water te brengen. “Andere mensen vinden dat prima als daardoor iemand zorg krijgt die dat echt nodig heeft. Als ik liever een snelle afspraak heb dan een later gesprek met iemand die súper- en misschien wel óvergekwalificeerd is, is er een keuze. Daardoor kan de zorgverlener tijd vrijmaken voor diegenen die het écht nodig hebben of níet meekunnen. Bovendien moeten we ons realiseren dat we in een maatschappij terechtgekomen zijn waarin digitalisering in alle haarvaten is doorgevoerd. Het gaat niet altijd en overal even goed, maar het is ook niet zo dat het altijd en overal fout gaat.”
Gezondheidsmetingen laten doen bij de drogist of in de supermarkt ontlast de zorgsector flink. In Engeland gebeurt dat al langer en zijn apotheken in veel hypermarkten zeven dagen in de week open. “Je kunt bij de drogist ook voor € 4,95 een glucosemeter kopen en je suikergehalte meten. Apple komt met een nieuwe versie van een Applewatch, waarmee mensen met diabetes non-invasief, dus zonder in de vinger te prikken, hun glucosegehalte kunnen meten. Het is voldoende het horloge te dragen. Apple kan ook aangeven wat je gemiddelde hartslag is. Wanneer die te hoog is kom je in een oranje zone. Pas dan is een doktersbezoek aan te raden.”
Gezondheidszorg en detailhandel komen steeds dichter bij elkaar. Drogisterijen en bijvoorbeeld supermarkten maken de omslag al en zetten stappen in deze goudgerande markt, bijvoorbeeld door daar gezondheidsmetingen mogelijk te maken. Dat ontlast de zorg. Gezondheidsstrateeg Lucien Engelen spreekt daar geregeld over en benoemt ook hoe we uiteindelijk van grote hoeveelheden data, denk aan kunstmatige intelligentie en ChatGPT, chocola kunnen maken.
De gezondheidszorg heeft een loodgietersprobleem
