Ook inzetbaar als dagvoorzitter
Zoek de ‘schoolbanken’ weer op
“Wanhoop, paniek verontwaardiging, boosheid, steeds vaker ontmoet ik bestuurders, directeuren en managers, mensen die verantwoordelijkheid willen dragen voor een duurzaam 2035 en verder, maar daarover gefrustreerd zijn. Ze willen het maar het lukt ze niet. Dag in dag uit zitten ze muurvast in een systeem dat helemaal is gericht op zoveel mogelijk, zo snel mogelijk en zo goedkoop mogelijk.
Samenvatting
Een echte leider durft plannen te maken voor 2030-2040. Zo’n CEO ontfermt zich over de grote vraagstukken, zoals de groeiende kloof tussen arm en rijk en de opwarming van de aarde. Een echte leider is een moedige pionier. In zijn nieuwste bestseller reconstrueert Jeroen Smit hoe Unilever-CEO Paul Polman (2009-2019) van Unilever een force for good probeert te maken. Want bedrijven die stellen op de wereld zijn om geld te verdienen, hebben in zijn ogen geen bestaansrecht. Overheden en goededoelenorganisaties dragen hem op handen, maar het vertrouwen van analisten en beleggers blijft dun. Polmans poging om Unilever een veilige Nederlandse haven binnen te loodsen, zo de Brexit te ontvluchten en bescherming tegen op snelle winst gerichte aandeelhouders te zoeken, loopt uit op een drama. Balancerend tussen ‘het geld’ en ‘het goede’ loopt Polman, meer ‘priester’ dan CEO, te ver voor de troepen uit. Jeroen Smit (1963) doet al meer dan dertig jaar onderzoek naar leiderschap in het bedrijfsleven. Van zijn boeken over Ahold (Het drama Ahold), ABN Amro (De prooi) en Unilever (Het Grote Gevecht) zijn meer dan 400.000 exemplaren verkocht. Ze werden bekroond als ‘Managementboek van het Jaar’ en ‘Beste onderzoeksjournalistiek’. Smit ontving de Machiavelliprijs omdat hij complexe materie voor een breed publiek toegankelijk maakt. ‘Een spannend boek!’ Matthijs van Nieuwkerk, DWDD ‘Hij vertelt als een alwetende verteller, op een vlotte en tegelijkertijd uiterst gedreven gedetailleerde wijze.’ NRC Handelsblad **** [4 ballen] ‘Meeslepend boek.’ RTL Z.
Naar managementboek
Drs. Jeroen Smit is bedrijfskundige, onderzoeksjournalist, schrijver, spreker en voormalig hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Bekend is hij van zijn boeken ‘De Prooi, blinde trots breekt ABN AMRO’ (2008), waarvoor hij de Machiavelli-prijs heeft gekregen, en eerder ‘Het drama Ahold’ (2004). Hierbij ook een samenvatting van zijn meest recente (2019) boek 'Het Grote Gevecht, & het eenzame gelijk van Unilever CEO Paul Polman'.
Vooral mensen die zichzelf een ‘leider’ vinden, een succesvolle leider, vinden het bovendien lastig om onder ogen te zien dat wat ze al die jaren zo ‘succesvol’ heeft gemaakt, niet meer past, niet meer kan. Sterker nog het besef dringt door dat hun gedrag met de dag onverantwoordelijker wordt, dat het ze feitelijk slechte leiders maakt. Naarmate de tijd verstrijkt, de spanning oploopt, doet dit onvermogen, dit spanningsveld, steeds meer pijn.
Ze nemen de hele dag door besluiten maar weten niet hoe ze voor dat nieuwe duurzame pad kunnen kiezen, daarvoor kunnen gaan staan. Hoe kunnen ze voorlopig in het hier en nu overeind blijven en tegelijkertijd krachtig bezig zijn met een toekomst waarin hun klanten eindelijk ook de prijs voor klimaatveranderingen zullen moeten betalen?
Afgelopen jaar mocht ik als ‘vlieg op de muur’ deelnemen aan zes lange dagen met 18 bestuurders en 18 commissarissen onder de titel ‘Ongemak in de Boardroom’. Een slim initiatief van MVO Nederland, de Goldschmeding Foundation en Nyenrode. Deze zonder uitzondering geslaagde bestuurders en toezichthouders waren zo moedig om weer in de schoolbankjes te gaan zitten. Daar te leren van hoogleraren ethiek & moraal en vooral: van elkaar. Ze leerden over het belang van ‘langzaam denken’, over diep luisteren en leiden vanuit jouw authentieke zelf en het enorme gevaar van cognitieve dissonantie. Hier gebeurde iets bijzonders en het smaakt naar meer, veel meer, daar waren de deelnemers het over eens.
Vallen en opstaan
Dus bovenstebeste leiders, ik weet dat jullie vinden dat jullie niet voor niks ‘leider’ zijn, de suggestie hoog moeten houden en weten welke kant het op moet. Maar hé, niemand weet precies welke kant het op moet. Het wordt sowieso een proces van pionieren, van vallen en opstaan. Het gaat pijn doen. Het is heel fijn als je elkaar daarbij vast kan houden, kan vertrouwen.
Om jouw gedrag te kunnen veranderen, om die tegenstellingen te kunnen leiden, heb je voorbeelden nodig, aanmoediging en zoveel mogelijk gelijkgestemden, die met elkaar willen zoeken naar dat nieuwe. Ga daarom op zoek naar ‘schoolbanken’, naar bijeenkomsten, naar collegezalen, congressen & seminars. Ga naar plekken waar mensen die echt willen leiden vanuit wat de toekomst nodig heeft, elkaar moed in spreken om dat wat nodig is, stap voor stap in de praktijk te brengen. Anders ben je straks geen leider maar een loser.”
Fotografie © Walter Kallenbach
