Dit artikel verscheen in Academy Magazine 2024,
bekijk alle artikelen uit ACADEMY Magazine 2024 via onderstaand menu.

Onderwerpen
Circulaire Economie, Dieren, Duurzaamheid, Klimaat, Landbouw, Leiderschap,
Milieu, Overheid, Persoonlijk Leiderschap, Politiek

De blik van buiten
‘Business as usual’ is dus niet langer een optie volgens Marianne. We moeten meer dingen herstellen en opnieuw gebruiken of opmaken. Daarover denkt ze ook na met bedrijven en organisaties. “Meubelbedrijven kunnen ervoor zorgen dat mensen niet elke vijf jaar nieuwe meubels kopen, maar die bijvoorbeeld leasen van een meubelbedrijf. Dat een meubelbedrijf zichzelf vooral als dienstverlener ziet in plaats van producent. Door de producten op te knappen of nieuwe functies te geven, zijn ze steeds weer opnieuw te gebruiken. Maar dan moet je die bedrijven wel zover krijgen dat ze hun meubels niet aan je willen verkopen, maar verhuren en weer terugnemen.” Om anders naar je organisatie en je bedrijfsmodel te kijken heb je vaak de blik van buiten nodig en een divers team. Het is ook in het belang van de organisatie zelf een afspiegeling te zijn van de samenleving, om al die verschillende geluiden te kunnen horen. Het is niet altijd makkelijk om als medewerker, of met name ook als vrouw, een ander geluid te laten horen. Daar moet actief ruimte en veiligheid voor gecreëerd worden. Ik ben zelf jarenlang de enige vrouwelijke fractievoorzitter geweest in de Kamer. Er heerste een enorme haantjescultuur. Dat is in andere sectoren helaas ook nog vaak het geval. Ik spreek ook regelmatig over hoe je als vrouw in je kracht kunt blijven staan, zonder net als de mannen haantjesgedrag te gaan vertonen.”

Idealisme in de praktijk
Medewerkers, bestuurders en CEO’s kunnen veel hebben aan Mariannes workshops over Idealisme in de praktijk. Ze leren hoe ze kunnen zorgen dat de medewerkers hun idealen inzetten ten gunste van de toekomst van het bedrijf. Corporate activisme is helemaal van nu, weet Marianne. Hoe ze weerstanden tegen veranderingen kunnen laten verdwijnen en als een positieve kracht te bewegen richting een organisatie die goed is voor mens, dier en milieu. “Veel mensen brengen in hun privéleven allerlei idealen in de praktijk: met zonnepanelen, vegetarisch te eten of door het openbaar vervoer te gebruiken. Ze werken dan soms bij een organisatie die daar nauwelijks mee bezig is. Dat gaat wringen. Hoe kun je dan op een positieve manier ervoor zorgen dat jouw organisatie ook de juiste stappen zet? Ik geef deze medewerkers praktische handvatten om dat te bereiken en aan het management adviezen hoe deze medewerkers bij kunnen dragen aan de ‘purpose’ van het bedrijf.”

Ten slotte: “Deze tijd vraagt om mogelijkheidsdenken in plaats van haalbaarheidsdenken. Moed en verbeeldingskracht zijn de belangrijkste voorwaarden om ook in de toekomst betekenisvol en succesvol te blijven of te worden.”

Marianne benadrukt dat organisaties eerlijk moeten zijn. Goede sier maken met beleid en later moeten erkennen dat doelen niet zijn gehaald werkt averechts. “Ze moeten eerlijk aangeven waar ze er nog niet zijn en dat ze graag hulp zouden krijgen. Laten we niet vergeten dat niet alles planbaar en maakbaar is. Zeker niet in een wereld die steeds onvoorspelbaarder en onzekerder is. Laten we vooral uitproberen en leren van onze fouten. Daar is moed voor nodig. Ik denk dat we naar een samenleving toe moeten, waarin mensen durven toegeven dat ze iets niet weten, waardoor ze hulp vragen en bereid zijn gezamenlijk, soms met onverwachte partners, een project aan te gaan. Ik zie dat steeds meer gebeuren.” Mensen die haar boeken voor een lezing of workshop willen dat traject graag samen met haar ontdekken.

Gezonde, duurzame leefstijl
De aarde helpen uit haar burn-out te komen kan ook op persoonlijk vlak en bedrijven kunnen dat entameren door een gezonde, duurzame leefstijl mogelijk te maken. “Als mensen vegetarisch of veganistisch kunnen eten in de kantine, draag je als organisatie bij aan zowel hun gezondheid als die van de planeet. Tijdens lezingen en in de adviezen die ik geef, probeer ik mensen die bang zijn voor verandering te inspireren. Niet door te zeggen wat niet mag, maar door hen bewuster en creatiever te maken. Ik wil een positieve impact hebben op mensen en vooral wijzen op de mooie kanten van veranderingen.” Het zaadje planten en laten ontkiemen. Daar draait het om. “Ontzettend leuk om te doen, ook omdat ik heel vaak weer zelf door de groep geïnspireerd word of nieuwe inzichten krijg. Ik plant zaadjes voor nieuwe verhalen en daarna kijken we samen naar kansen en mogelijkheden. Er zijn absoluut ook bedrijven en organisaties die denken dat ‘business-as-usual’ nog steeds kan. Maar de meeste zien wel dat ze om moeten. Wetgeving verandert en vanuit Brussel komen steeds meer eisen. Omvormen is een kans. Dat betekent ook dat ‘compliance’, braaf alles invullen, niet de oplossing is.”

Willen, niet moeten
Mensen zijn klaar met moeten, het gaat om willen. “Wanneer zij andere keuzes willen maken, omdat ze merken dat het leven daar rechtvaardiger, eerlijker en leuker van wordt, is veel meer verandering mogelijk. Het draagvlak voor een ambitieus klimaatbeleid bijvoorbeeld vlakt snel af, vooral als mensen of bedrijven in kwetsbare omstandigheden 'de rekening’ moeten betalen. Ik hoor vaak dat veel mensen zich min of meer vervreemd voelen van hun werk of organisatie. We zijn hard meegegaan in de productierace, maar waar staan we nou ook alweer voor? Veel millennials en Generatie Z zijn op zoek naar betekenisvol werk. Niet voor niets zijn bijvoorbeeld B-Corp gecertificeerde bedrijven zeer gewild bij de jongere generatie. Wat is jouw nieuwe verhaal over de organisatie of over jouw doelen en idealen? Hoe inspireer jij mensen om vol voor jouw missie of doel van je organisatie te gaan? Daar kan ik bij helpen.”

Ook bij organisaties staan winstmaximalisatie en groei vaak voorop. Deze verslaving aan economische groei is echter een doodlopende weg. Het is van groot belang om een nieuw perspectief te krijgen op de werkelijke ‘purpose’ van je organisatie, wanneer voeg je waarde toe aan de samenleving en wanneer onttrek je vooral waarde. Veel mensen voelen de urgentie om anders te gaan denken en handelen, maar weten niet hoe en waar te beginnen.”

Marianne spreekt daarover met CEO’s en andere beleidsbepalers binnen organisaties. Dan gaat het erover hoe je zowel CEO's als CFO's kunt uitdagen de moeilijke vragen te stellen en beantwoorden. Ook door blinde vlekken bloot te leggen. “Ik vraag waarom ze dingen doen zoals ze die doen, maar krijg ook veel vragen terug van leiders over hoe zij hun organisatie kunnen meekrijgen bij veranderingen. Zelf heb ik geleerd hoe ik in een omgeving als de Tweede Kamer invloed kon uitoefenen en ervoor kon zorgen dat andere partijen steeds meer gingen inzien dat we op een andere manier moeten omgaan met dieren, natuur en milieu. In het begin was er onwil, scepsis en zelfs vijandigheid. Dat veranderde door telkens opnieuw te informeren, inspireren en mensen mee te nemen. Bij organisaties probeer ik openingen te vinden, te inspireren en overtuigen. Veranderen vergt moed en verbeeldingskracht.”

Marianne wijst erop dat alles draait om het verkrijgen van de juiste informatie over wat klanten en medewerkers willen en het ontwikkelen van andere, niet-financiële indicatoren die iets kunnen zeggen over hoe het gaat met de organisatie. Omzet- en winstcijfers zijn, net als het BBP voor een land, veel te beperkt, en zeggen alles behalve dat wat werkelijk van waarde is zoals tevredenheid van je medewerkers, de positieve impact op je omgeving enzovoort. “Veel organisaties missen de informatie die nodig is om te zien dat er kansen zijn voor de ontwikkeling van producten en diensten die de samenleving mooier, de planeet gezonder, en mensen gelukkiger maken.”

“Theologie is er, net als filosofie, op gericht de juiste woorden te vinden om aan te geven wat ons betekenis geeft en wat wij van betekenis vinden”, zegt Marianne Thieme, die onlangs ook is afgestudeerd als theoloog. “Dat gaat over hoe we naar het leven kijken én ons verhouden ten opzichte van de ander, de dieren en de planeet waarop we leven. Naar mijn gevoel zijn we aan een herijking van deze relatie toe, omdat niet alleen de samenleving maar ook de natuur, de hele aarde, last heeft van een burn-out. We zitten in een ‘rat race’, doordat we onszelf wijs gemaakt hebben dat het doel van het leven zit in zoveel mogelijk produceren en consumeren. We zijn daarbij zowel onze medemens, dier als planeet gaan zien als middel om dat doel te bereiken. Daarbij gaan we uit van de mogelijkheid van oneindige economische groei.

Marianne Thieme, oprichter van de Partij voor de Dieren, is tegenwoordig onder meer duurzaamheidsstrateeg bij strategie- en onderzoeksbureau Elemental. “Tijdens lezingen en workshops die ik geef over bijvoorbeeld duurzaamheid, leiderschap, het klimaat en de transitie die we moeten doormaken, blijkt dat het vaak vertegenwoordigers van bedrijven en organisaties zijn die hun idealen een beetje zijn kwijtgeraakt. Hen help ik door terug te gaan naar de basis”, zegt Marianne. “Mijn lezingen gaan ook over hoe we weer meer betekenis kunnen geven aan alles dat we doen. In ons werk, de organisatie en ons privéleven. We moeten de wegwerpmaatschappij achter ons laten en anders naar de aarde kijken.”