Diede de Groot, rolstoeltenniskampioen

Mijn beperking is voor mij hartstikke normaal

Rolstoeltennisster Diede de Groot (25) heeft door de afgelopen zomer zowel Roland Garros als Wimbledon (voor de vierde keer!) te winnen inmiddels vijftien grandslamtitels op haar naam staan. Nadat ze begin 2021 voor het laatst een wedstrijd verloor, heeft ze 51 overwinningen op rij behaald, waaronder een gouden plak op de Paralympische Spelen in Tokio 2021. Daarna heeft ze ook als eerste rolstoeltennister een Golden Slam (alle Grand Slam-toernooien en de Paralympische Spelen in een jaar) gewonnen. Zelf voelt ze zich absoluut niet beperkt, maar beperkingen komen vaak van buitenaf. Sommige topsporters worden geconfronteerd met torenhoge kosten voor bijvoorbeeld een rolstoel en veel extra papierwerk, die valide collega’s niet hebben. Daarom – en doordat er geen gelijk speelveld is – werkt ze mee aan de campagne ‘Maak sport eerlijk voor iedereen’ van het Fonds Gehandicaptensport.

'Ik weet als geen ander wat sport kan betekenen in je leven'

Het klopt dat Diede de Groot een lichamelijke beperking heeft. Al snel na haar geboorte blijkt dat haar rechterbeen niet even lang is als haar linker en de heup niet goed is aangelegd. Ze krijgt een prothese, maar is in het dagelijks leven niet afhankelijk van een rolstoel. Op advies van een revalidatiecentrum besluit ze als ze 7 jaar is wel te kiezen voor rolstoeltennis. Het klopt niet dat haar beperking haar beperkt. Misschien is het tegendeel wel waar. Ze bewijst keer op keer dat ze heel veel kan, eigenlijk alles wat ze wil. “Ik probeer zoveel mogelijk te doen en het grappige is dat het voor mij eigenlijk gewoon hartstikke normaal is. Maar wat voor mij heel erg normaal is, is voor de ander weer bijzonder en dat probeer ik ook over te brengen. Of ik een voorbeeldfunctie heb en laat zien dat je kunt bereiken wat je wilt bereiken? Ik denk dat het ongemerkt zo gaat. Ik ben daarmee niet actief bezig, maar door te presteren kom ik in het nieuws en dat leidt vanzelf tot een voorbeeldfunctie.”

Dat is niet alleen bij Diede de Groot het geval, maar geldt ook voor haar collega’s. “Ik merk wel dat mensen nog steeds verbaasd zijn over bepaalde dagelijkse dingen. Sommigen beseffen bijvoorbeeld niet dat autorijden met een beperking hartstikke goed kan en zeggen dan ‘Wauw, maar je kan ook autorijden, wat fijn voor je’. Natuurlijk kan ik autorijden. Hoezo zou ik dat niet kunnen? Dat is zeker fijn, maar dat stukje bewustwording is inderdaad nog niet altijd aanwezig en ik denk dat daar nog wel grote stappen in te zetten zijn.” Diede zet die stappen al sinds haar kinderjaren en loopt eigenlijk al haar hele leven met een prothese. Daar is niets vreemds of beperkends aan. “Ik weet inderdaad niet anders. Dat is ook gewoon hoe ik de dingen doe. Ik maak misschien onbewust heel veel aanpassingen, maar heb dat zelf gewoon niet meer door. Dit is gewoon hoe ik het leven ken.”

Interesse voor tennis

Op de vraag waar haar interesse voor tennis überhaupt vandaan komt antwoordt Diede: “Ik had wat operaties achter de rug en moest een beetje revalideren. Ik merkte al snel dat ik niet helemaal met de ‘gewone’ sport zou kunnen meekomen en ging in op het advies van het revalidatiecentrum om rolstoeltennis te gaan spelen. Ik had wat familieleden die tennisten op dat moment dus toen dacht ik: ‘Dat ga ik gewoon proberen’. Ik ben nooit meer gestopt.” Ze had ook met een prothese, dus zonder rolstoel, kunnen tennissen. “Dat kan nog steeds, alleen is het dan na tien minuutjes helemaal op. Het is dan te vermoeiend. Nu, met rolstoel, kan ik uren op de tennisbaan staan zonder dat ik daar last van heb. Dus dat maakt toch wel een verschil.”

De eerste echte wedstrijden speelt Diede vanaf haar twaalfde, dertiende. “Dan heb je het echt over het laagste amateurniveau. Dat is vooral heel leuk. Vanaf mijn zeventiende, achttiende ongeveer ben ik echt fulltime gaan tennissen en vooral ook echt professionele wedstrijden gaan spelen. Op dat moment werd het echt serieus.”

Lezingen

Diede geeft regelmatig lezingen. Daarbij probeert ze altijd zich aan te passen aan de groep waarvoor ze staat. “Ik vind het altijd mooi een verband te leggen tussen topsport en het dagelijks leven. Topsport wordt vaak verheerlijkt. Mensen denken dat we altijd naar de mooiste plekken vliegen en altijd naar de zon gaan, maar beseffen niet dat wij ook te maken hebben met veel teleurstellingen en risico’s, zeker in het begin. We hebben te maken met onzekerheid en zoveel andere dingen die ook in het dagelijks leven gebeuren. Ik hoop dat op een herkenbare manier te kunnen laten zien en aan de hand daarvan mijn verhaal te vertellen. Er zijn ook mensen die vragen of ik het vooral over mijn sportcarrière wil hebben. Dat doe ik ook heel erg graag, want die bestaat uit heel veel dingen. Mijn doel is echter vooral te laten zien dat wij echt topsporters zijn en het gewoon echt met net zoveel passie doen als iedere andere topsporter. Het zou erg mooi zijn wanneer ik mensen kan laten beseffen dat er geen verschil in zit en dat wij net zo keihard werken.” Diede probeert ook kinderen aan het sporten te krijgen, bijvoorbeeld door het geven van demonstraties. “Ook op gras aan valide kinderen.”

Ze merkt dat de media meer aandacht hebben voor topsport door atleten met een beperking. “Die aandacht groeit, maar er is nog steeds een groot verschil.” Veel kijkers lijken rolstoelsporten bijvoorbeeld minder interessant te vinden. “Het gaat niet zozeer om minder interessant. Weinig mensen keken naar de Formule 1 tot Max Verstappen opeens ging presteren. Dat werkt volgens mij ook bij andere sporten. Wanneer daarin figuren optreden die vooraan staan en aandacht krijgen, raakt het publiek vanzelf geïnteresseerd en meer betrokken bij de sport.” Zelf kijkt ze uit naar de wereldkampioenschappen rolstoeltennis die sinds lange tijd weer in Nederland plaatshebben. “Dan kan ik ook weer familieleden en vrienden uitnodigen, zodat we allemaal kunnen genieten.”

‘We zijn niet beperkt, we worden beperkt. Maak sport eerlijk voor iedereen’ - Fonds Gehandicaptensport

Beperkingen zijn uitdagingen

Duidelijk is dat topsporters als Diede niet beperkt zijn, maar wel worden. Het gaat erom wat wel kan en zij laat zien hoe groot je kunt worden als je je niet laat belemmeren door beperkingen die anderen opwerpen. Haar ervaringen kunnen mensen die eenzelfde uitdaging hebben helpen door te zetten. Op de vraag of de kansen nu voor alle groepen gelijk zijn, gehandicapt of niet gehandicapt, en er voor iedereen wel een vereniging is waar hij of zij welkom is, zegt Diede ten slotte: “Dat is helaas een lang proces en daarom proberen we dat te verkorten door de gehandicaptensport echt onder de aandacht te brengen, in filmpjes, tijdens lezingen en door zichtbaar voor iedereen te presteren. Er wordt aan gewerkt en doordat onze sport bekender wordt is het nu makkelijker voor mensen te beginnen met sporten. Vroeger was het een uitzondering dat rolstoeltennis bij een vereniging mogelijk was, langzaam wordt het de norm en we streven ernaar dat dit overal straks het geval is. Afgelopen jaar is er al vrij veel gebeurd”, wat mede te danken is aan de uitstekende prestaties van Diede en haar collega-topsporters.